24 juni 1988

Het schilderij is bijna af, nog één penseelstreek. ,,Ik kneed graag met spelers. Als coach boetseer je net zo lang totdat je het beste model voor je eigen team hebt gevonden”, zegt Rinus Michels op vrijdag 24 juni 1988, daags voor de finale van het EK tegen de Sovjetunie.

We zitten in hotel Huber in Unterhaching, aan de zuidrand van München. Hier filosofeert Rinus Michels over het EK. Hier bereidt hij Oranje voor op de finale, op het Grote Doel. Na twee verloren WK-finales hunkeren supporters, spelers én Michels naar een titel. Op weg naar de finale is het team gegroeid, het vertrouwen is toegenomen, zeker na de gewonnen halve finale tegen West-Duitsland.

Michels en zijn spelers zijn in de loop van het EK veel dichter bij elkaar gekomen, niet in het minst doordat ze elkaar gevonden hebben met een  gezamenlijke vijand, de bobo’s, de bonzen van de bond die zo weinig aandacht hebben voor faciliteiten waarin Oranje het best kan gedijen. Vier jaar lang moest hij weerstanden overwinnen. Twee keer diende hij zijn ontslag in, het was zijn manier om meer gedaan te krijgen voor Oranje.  

Vlak voor het EK heeft Rinus Michels uiteindelijk dan toch gekozen voor een terugkeer als clubcoach, nu bij Bundesligaclub Bayer Leverkusen waar hij 50.000 mark per maand gaat verdienen. De spelers drukken hun verbondenheid uit in een afscheidscadeau, dat ze op de vooravond van de finale overhandigen. Een horloge, met inscriptie: EK 1988, het Nederlands Elftal’ staat achterop gegraveerd.  ,,Voor de beste trainer die ik ooit heb gehad”, zegt aanvoerder Ruud Gullit erbij.

Michels reageert ontroert, zijn keel gaat op slot. Hij gaat naar zijn hotelkamer en belt daar zijn vrouw die hij huilend vertelt over het cadeau. ,,Het eerste geschenk dat ik in m’n hele trainersbestaan van spelers heb gekregen. Dit tekent vermoedelijk de wederzijdse beïnvloeding, de samenhang, de wisselwerking die naar mijn gevoel optimaal is geweest met deze spelers. De ploeg heeft met dat horloge een gevoelige snaar beroerd waarvan ik het bestaan niet kende”, zal Michels mij later vertellen.  

Daags voor de finale moet hij de spelers er nog wel van overtuigen dat het cadeau pas waarde krijgt als ze óók de finale winnen. De winst op Duitsland in de halve finale is al gevierd als een eindzege. Op donderdag heeft hij ze de vrije hand gegeven. Met z’n allen zijn ze in de Olympiahalle in München naar een concert van Whitney Houston geweest. 

Nu is het weer ernst. Als Rinus Michels zijn vrouw gaat bellen, draait hij zich op het laatst nog even om en zegt dan: ‘Als jullie morgen verliezen, geef ik dat klokkie terug.’